Ngủ ngáy là một vấn đề phổ biến về giấc ngủ, gây ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ của người mắc và người cùng phòng. Để điều trị ngủ ngáy hiệu quả, cần sử dụng các phương pháp toàn diện, kết hợp và bổ sung cho nhau.
1. Yếu tố gây ngủ ngáy và ngưng thở khi ngủ
Bác sĩ, giảng viên Cao đẳng Y Dược TPHCM – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur chia sẻ yếu tố gây ngủ ngáy và ngưng thở khi ngủ, nhưng những người có nguy cơ cao bao gồm:
Tắc nghẽn đường hô hấp trên (nguyên nhân chính), bao gồm phì đại amidan, phì đại vòm họng, viêm xoang, polyp mũi và vách ngăn mũi…
Ở người béo phì, mô trong khoang họng tăng khiến họng dễ bị tắc nghẽn tăng nguy cơ ngủ ngáy.
Nguy cơ tăng theo tuổi tác và tiền sử gia đình.
Những người nghiện hút thuốc lá trong thời gian lâu năm, hút thuốc có thể kích thích viêm họng, gây phù nề.
Người uống nhiều rượu, dùng thuốc an thần, gây ngủ trong thời gian dài, có thể làm giãn cơ, khiến gốc lưỡi tụt xuống, khiến tình trạng ngủ ngáy trở nên trầm trọng hơn.
Bệnh nhân mắc một số bệnh toàn thân khác như là bao gồm: suy giáp, suy tuyến yên, liệt dây thanh âm, di chứng của bệnh bại liệt hoặc các bệnh thần kinh cơ khác (như bệnh Parkinson), trào ngược dạ dày thực quản…
Các bệnh về đường hô hấp như viêm phế quản mạn tính cũng là nhóm có nguy cơ cao.
2. Phương pháp điều trị tình trạng ngủ ngáy và ngưng thở khi ngủ
Để đạt hiệu quả trong điều trị, cần phải tiến hành một đánh giá toàn diện dựa trên mức độ nghiêm trọng của tình trạng bệnh và kinh nghiệm của bác sĩ. Lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp là cần thiết để đạt hiệu quả cao.
Điều trị nguyên nhân: Điều trị những bệnh tiềm ẩn gây ra hoặc làm trầm trọng thêm triệu chứng ngủ ngáy.
Phương pháp điều trị toàn diện bao gồm: các chỉ đạo đa chiều dành cho mỗi bệnh nhân, bao gồm: giảm cân, kiểm soát chế độ ăn uống và cân nặng, thực hiện các bài tập thể dục thích hợp; từ bỏ việc sử dụng rượu, thuốc lá, hạn chế sử dụng thuốc an thần – thuốc ngủ và các loại thuốc khác có thể gây hoặc làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh; thực hiện các biện pháp để ngủ ở tư thế nghiêng; tăng độ nghiêng của đầu giường một cách đúng đắn và tránh căng thẳng quá mức trong suốt ngày.
Đối với trường hợp ngủ ngáy nhẹ, có thể điều chỉnh tư thế ngủ hoặc tư thế cơ thể, ví dụ như chuyển từ tư thế nằm sấp sang nằm nghiêng, sử dụng gối nâng cao đầu khi ngủ…
2.1. Thông khí áp lực dương đường thở
Phương pháp này cải thiện tình trạng ngủ ngáy và ngưng thở hiệu quả, đơn giản và không xâm lấn. Mặc dù không thể chữa khỏi bệnh, nhưng có thể giảm các triệu chứng, ngăn ngừa và cải thiện tình trạng xuất hiện các biến chứng lâu dài bằng cách cung cấp áp lực sinh lý để hỗ trợ đường hô hấp trên trong khi ngủ.
2.2. Phẫu thuật:
Một số bệnh nhân có thể được cải thiện thông qua phẫu thuật, đặc biệt là trong các trường hợp phì đại amidan hoặc biến dạng hàm dưới.
2.3 Sử dụng thuốc
Dược sĩ và giảng viên tại Cao đẳng Dược cho biết rằng hiện tại chưa có thuốc điều trị đặc hiệu cho chứng ngủ ngáy. Mặc dù một số loại thuốc có thể giảm triệu chứng ở mức độ nhất định, nhưng không thể chữa khỏi và có khả năng tái phát. Zolpidem, một loại thuốc an thần, được sử dụng để giúp bệnh nhân rơi vào giấc ngủ và kéo dài thời gian ngủ bằng cách ổn định các chất dẫn truyền thần kinh trong não. Tuy nhiên, điều này không giải quyết được nguyên nhân cơ bản của vấn đề ngủ ngáy, mà chỉ giúp làm giảm triệu chứng và không ảnh hưởng đến tình trạng căn bản của bệnh nhân.
Ngoài ra, trên thị trường có nhiều loại thiết bị được gọi là thiết bị chống ngáy như: thuốc xịt chống ngáy, thiết bị chống ngáy trong miệng, kẹp mũi chống ngáy, gối chống ngáy, miếng dán chống ngáy thông minh… Tuy nhiên, những sản phẩm này không phải là thiết bị y tế chuyên nghiệp và chỉ sử dụng các phương pháp vật lý để cải thiện chứng ngáy và giúp ngủ ngon. Khi sử dụng, cần tham khảo ý kiến của chuyên gia y tế.
3. Các biện pháp hỗ trợ trong điều trị ngủ ngáy
Ngủ nghiêng: Ngủ ở tư thế nghiêng có thể ngăn chặn mô họng và lưỡi gây cản trở đường thở, giảm áp lực lên đường thở từ trọng lượng của bụng, ngực và cổ, từ đó giúp giảm ngủ ngáy và cũng có thể giảm triệu chứng ngưng thở khi ngủ.
Kê gối khi ngủ: Sử dụng gối thêm dưới đầu khi ngủ có thể làm cho khí quản thông thoáng hơn, giúp phần sau của họng không bị xẹp xuống gây ngủ ngáy. Ngoài ra, có thể nâng cao đầu giường để giảm ngủ ngáy.
Sử dụng máy tạo độ ẩm cho mũi: Trong trường hợp ngủ ngáy do cảm lạnh hoặc tắc nghẽn mũi, việc sử dụng máy tạo độ ẩm trong phòng ngủ có thể làm thông thoáng mũi và tăng lưu lượng không khí trong khoang mũi, giúp giảm triệu chứng ngủ ngáy.
Tập thể dục đều đặn để cải thiện chức năng phổi: Ngủ ngáy thường nghiêm trọng hơn ở những người béo phì do cân nặng gia tăng tạo áp lực lên mô cổ và phổi, gây khó thở. Việc tập thể dục đều đặn không chỉ giúp giảm cân mà còn có thể cải thiện chức năng phổi và giảm ngủ ngáy.
Hạn chế uống rượu: Những người mắc chứng ngủ ngáy nên hạn chế uống rượu và tránh sử dụng thuốc an thần thường xuyên. Rượu và thuốc an thần có thể làm hơi thở trở nên nông và chậm hơn, cũng như khiến cơ bắp giãn ra hơn bình thường, làm tăng nguy cơ ngủ ngáy.
Đảm bảo khoang mũi luôn thông thoáng: Các vấn đề như dị ứng mũi, polyp mũi và các vấn đề khác gây tắc nghẽn mũi cần được điều trị kịp thời để giảm nguy cơ ngủ ngáy và ngưng thở khi ngủ.
Nguồn: Tin tức Y Dược – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur
